August 01, 2023

Boekrecensie: Mara van Ness – Titanium (De Zwijgende Aarde 3)

 
Titanium van Mara van Ness is het derde deel van De Zwijgende Aarde serie. Deze serie bestaat (tot nu toe!) uit zes diverse en los te lezen boeken van verschillende Nederlandse auteurs die zich afspelen in hetzelfde universum. In dit universum heeft de mensheid zich uitgestrekt over het zonnestelsel, gedomineerd door de van oorsprong Nederlandse VAHA, de Vrije Algemene Handelsorganisatie Aarde, een VOC-achtige organisatie. Dit geeft het universum een Nederlands tintje dat overal zichtbaar is, van de namen van personages tot het gebruik van ‘drek’ als stopwoord ter vervanging van ‘shit.’ De centrale achtergrondgebeurtenis waar het universum van de serie omheen gebouwd is, is het plotseling wegvallen van alle communicatie met de aarde: de Zwijging. 
 
Ook in Titanium is de Zwijging een kantelpunt. Hoofdpersoon Emmelie komt naar de Saturnusmaan Titan om natuurkundig onderzoek te doen, maar tussen haar eigen aankomst de levering van haar apparatuur breekt de Zwijging aan. Hierdoor komt haar apparatuur niet aan, en kan ze ook niet terug naar de Aarde. Ze zit dus vast op Titan, gedwongen zichzelf te onderhouden met een arbeidersbaantje en haar vrijetijd verdoend met het eten van bonenburgers en filosoferen over een Theorie van Alles. Al snel blijkt echter dat de klassenverschillen in de resortkolonie Titan dieper snijden dan Emmelie ooit had kunnen vermoeden. Wat in hoog tempo volgt is een grondige verkenning van de kolonie en haar inwoners, een ongemakkelijke liefde, en een complot dat de bewoners van Titan tot op het bot raakt.

Zoals de synopsis al aankondigt is Titanium, in tegenstelling tot de vrij duistere thrillers eerder in de serie, een absurdistische feelgood. De toon is licht en de humor overvloedig. Gezien de subjectiviteit van humor in het algemeen zal een groot deel van deze recensie dan ook persoonlijker van aard zijn dan in de recensies van Revolte en Roest het geval was. Zo is de semi-zelfbewuste polsband (feitelijk een geavanceerde smartphone) van Emmelie in Titanium wat mij betreft de ster van de show. Een dergelijk bijdehand personage, dat ook nog eens nadrukkelijk aanwezig is, is altijd een risico voor een auteur. De humor moet scherp zijn en goed landen – als dat niet lukt valt het boek volledig uit elkaar. Van Ness is hier gelukkig bijzonder goed in geslaagd. De polsband is op de juiste momenten aanwezig en neemt genoeg, maar niet te veel, ruimte in. Zeker op de momenten waarop het plot toch wat zwaarder dreigt te worden is het de polsband die het boek weer terugbrengt naar de feelgood waar het thuishoort. Ook de rest van de humor is on target. Een scene in het bonenburgerrestaurant waar Emmelie probeert, en faalt, om een connectie te maken met een collega is perfect omschreven en liet me bijna in mijn broek plassen van het lachen. 

De lichte toon betekent echter niet dat Titanium geen diepgang heeft. Zoals eerder genoemd zijn de klassenverschillen op Titan een centrale drijfveer voor het plot, wat goed aansluit bij de rest van het universum. Ook de alomtegenwoordige spanning tussen ‘pure’ (ongemodificeerde) mensen en mensen met allerlei cybernetische aanpassingen en toevoegingen is voelbaar en helpt bij tijd en wijlen om het plot een zetje de goede kant op te geven. Ten slotte is er de persoon Emmelie, die, hoewel het nergens expliciet uitgesproken wordt, aseksueel lijkt te zijn en hoogstwaarschijnlijk ergens op het autistische spectrum zit. Dit wordt door Van Ness volop gebruikt voor de humoristische kant van het boek, maar wel op een manier die oprechte inzichten geeft in de psyche van Emmelie. Respectloos wordt het nooit, integendeel. Zeker de romance in het boek krijgt een bijzondere lading die zondermeer grappig is, maar ook tot denken aanzet. Emmelie’s ervaring zal niet overeen komen met die van de gemiddelde lezer (in ieder geval niet met de mijne), maar ongelijk heeft ze eigenlijk nergens. Hierdoor zal de lezer ook na gaan denken over wat liefde, lust, en sociale normen eigenlijk betekenen, in hoeverre ze rationeel zijn, en of er ook van een andere kant naar gekeken kan worden. 

Titanium telt slechts 150 pagina’s, maar waar de beperkte omvang in Revolte en Roest beperkend voelde is het voor Titanium de perfect lengte. Humor, en zeker humor met een hoog bijdehand-heids gehalte, heeft een beperkte houdbaarheid. Een boek van 600 pagina’s met deze formule zou absoluut niet werken. Titanium stopt echter op het hoogtepunt, zonder te kans te krijgen saai en overdone te worden. Toch weet Van Ness in die 150 pagina’s een gelikt plot, actiescenes (inclusief gigantische mechs die, jawel, Titanen genoemd worden), een romance, en een sloot tie-ins met de rest van het universum te verwerken. Een groot deel van de worldbuilding (of eigenlijk universe building, want Titan is wel degelijk een product van dit boek) kan worden overgelaten aan de overige boeken in de serie, waardoor Titanium een zeer gefocust boek is, dat van begin tot eind een lach op mijn gezicht toverde.

 
4,5/5 sterren


Mara van Ness – Titanium (De Zwijgende Aarde 3)
Leiderdorp: Quasis Uitgevers, 2019
ISBN: 9789492099433

No comments:

Post a Comment