Kelly van der Laan en Brenda Hingstman – Onrust (De Zwijgende Aarde 7)

Onrust van Kelly van der Laan en Brenda Hingstman is het zevende deel van De Zwijgende Aarde serie. Deze serie, bestaande uit boeken van verschillende Nederlandse auteurs, speelt zich af in een universum waarin de mensheid zich heeft uitgestrekt over het zonnestelsel. De Aardse domeinen worden gedomineerd door de van oorsprong Nederlandse VAHA, de Vrije Algemene Handelsorganisatie Aarde, een VOC-achtige organisatie. Dit geeft het universum een Nederlands tintje dat overal zichtbaar is, van de namen van personages tot het gebruik van ‘drek’ als stopwoord ter vervanging van ‘shit.’ De centrale achtergrondgebeurtenis waar het universum van de serie omheen gebouwd is, is het plotseling wegvallen van alle communicatie tussen de aarde en de rest van het zonnestelsel: de Zwijging.
 

Onrust speelt zich net als de vorige twee delen van de serie af ná de Zwijging. Na de oorlog tussen de Aarde en Titan (De Heren XVII) is er een gespannen rust neergedaald over het zonnestelsel. Beide partijen likken hun wonden en maken zich op een tweede ronde, terwijl gewone mensen proberen hun leven weer enigszins op te pakken. Onder hen zijn de zwaar gemodificeerde Ireen en Gershan. Met hun bergingsschip struinen ze het puinveld van de slag om Titan af, op zoek naar alles wat maar te verkopen valt. Ze stuitten echter op iets heel anders: een slaapcapsule met daarin de 19-jarige Joeri van Dijck, zoon van een hoge Aardse politicus. Joeri blijkt onderdeel te zijn van een plan van de anti-VAHA opstandelingen Gajes de Kwaker en Aranea. Wat dat plan precies inhoudt is echter onbekend, aangezien Joeri zijn geheugen kwijt is. Ireen en Gershan zijn er alles aan gelegen om hem (tegen een flinke vergoeding) thuis af te zetten en te herenigen met zijn familie, maar dat blijkt niet zo eenvoudig als gedacht – zeker niet wanneer er meer duidelijk wordt over Joeri’s rol in het plan en Ireen en Gershan’s eigen verleden hen met grof geweld weer inhaalt.
 

Waar De Heren XVII een zonnestelsel-omspannende space opera was, is Onrust van aanzienlijk kleinere schaal. Afgezien van flashbacks speelt het hele boek zich af op het bergingsschip van Ireen en Gershan. Dit geeft het verhaal een zekere focus, en de flashbacks en algemene verwevenheid met de rest van het Zwijgende Aarde-universum zorgen ervoor dat het boek niet klein of verstikkend voelt. Het schip is een ruimte waarin zeer verschillende personages met uiteenlopende achtergronden bij elkaar komen en gedwongen zijn om met elkaar te interacteren en elkaar te leren begrijpen. Joeri, als rijkeluiskindje uit een pure, Aardse familie, wordt gedwongen om zijn horizons te verbreden, omdat hij als een sardientje in een blik zit met niet alleen de licht gemodificeerde Ireen, maar ook met de all-out cyborg Gershan. Joeri moet zijn eigen verleden, waar hij zich steeds meer van herinnert, hier ook nog een plekje in zien te geven. Samen met Ireen en Gershans worsteling om Joeri te begrijpen en vertrouwen leidt dit alles tot een zeer interessante dynamiek aan boord van het schip.
 

Wereldschokkend wordt het allemaal niet, maar Onrust is zonder meer een plezier om te lezen. Het boek vult het universum van de Zwijgende Aarde prachtig aan, en geeft aan het eind een flinke voorzet voor eventuele volgende delen. Het boek is niet los te lezen zoals eerdere delen dat vaak wel waren, maar dat is met goede reden en zorgt voor een grote verwevenheid met de rest van de serie. Kort samengevat is Onrust een boek dat een fan van De Zwijgende Aarde niet mag missen.
 

4/5 sterren
 

Kelly van der Laan en Brenda Hingstman – Onrust (De Zwijgende Aarde 7)
Leiderdorp: Quasis Uitgevers, 2023
ISBN: 9789492099563

Boekrecensie: Natascha van Limpt – Duistere Dromen

 

Duistere Dromen is een novelle van de hand van Natascha van Limpt, bekend van een verscheidenheid aan fantasyboeken en, onder een pseudoniem, romances. Duistere Dromen valt in de eerste categorie, maar kent een duister kantje. Het boek begint met Harper, die al een jaar lijdt onder zware nachtmerries. In haar wanhoop reageert ze op een advertentie van een slaaptherapeut, die haar adviseert om de wortels van haar nachtmerries aan te pakken: de dood van Harpers ouders. Wanneer Harper met de therapeut en haar beste vriend de plek bezoekt waar haar ouders om het leven zijn gekomen, blijkt echter dat niet alles is zoals het leek. De slaaptherapeut blijkt geheimen te hebben, en ook Harpers beste vriend is niet wie hij lijkt te zijn. 

 

Duistere Dromen begint intrigerend en lijkt veel te beloven. Harpers nachtmerries vormen een goed mysterie, en de spanning zit er bij haar ontmoeting met de slaaptherapeut al meteen goed in. Wanneer ze echter de overlijdensplek van haar ouders bereikt, jumped het hele verhaal grondig de shark. Zonder het boek te spoilen: er vind een enorme omslag plaats waar ieder weldenkend mens ofwel niets van zou geloven, ofwel langzaam aan zou moeten wennen en pas na flink wat tijd zou kunnen accepteren. Niets van dat in Duistere Dromen – na een korte periode van verbazing doet iedereen alsof dit de normaalste zaak van de wereld is. 

 
Bovenstaande is het grootste obstakel om van dit boek te kunnen genieten. Het stuk ervoor is spannend en nodigt uit om verder te lezen; het stuk erna is een prima fantasyverhaal. Als je je als lezer over dit ene moment heen kunt zetten is Duistere Dromen een leuke novelle voor een zeer zachte prijs, en zul je geen spijt krijgen van je tijdsinvestering. Wereldschokkend wordt het nooit – het blijft allemaal een tikkeltje oppervlakkig, maar vermakelijk is het zeker. Als je echter iemand bent die moeite heeft met dergelijke plotpunten en wiens suspension of disbelief grenzen kent, dan is Duistere Dromen waarschijnlijk niet het boek voor jou. Gelukkig is het boek erg goedkoop en is de drempel om het gewoon te proberen laag. Wellicht leer je zo nog iets over jezelf!

3/5 sterren  

Natascha van Limpt – Duistere Dromen 
De Boekenvos, 2023 
ISBN: 9798223912378 

 

Boekrecensie: Larissa Klein Bennink – Onttroond (Revolutie 2)

 

Onttroond van Larissa Klein Bennink is het tweede deel van de Revolutie-serie. Waar het eerste boek zich afspeelt in Obsidisturm, hoofdstad van het rijk van de Sterling-dynastie en het thuis van hoofdpersoon Naria Sterling, vergroot Onttroond het speelveld aanzienlijk, met delen van het verhaal die zich afspelen in zowel Obsidisturm als in de rest van Eslor en een hele verzameling andere landen.

Na, spoilers voor Inwijding, de ontsnapping van Naria en (het grootste deel van) de bemanning van De Zwarte Roos van het Eiland ontvouwt zich een geopolitieke strijd om zowel de macht in Eslor, als om het lot van de omringende landen en hun bevolking. Naria, Elias, en een groot deel van de rest van de albekende cast van Inwijding probeert vanuit het hof van Sitan de chaos onder controle ter brengen, of ieder geval de chaos in een minder destructieve richting te kanaliseren. Intussen blijkt het hof echter een verraderlijke plek te zijn, en hebben Naria en Elias er hun handen vol aan om in leven te blijven. Via Alan zien we intussen een andere kant van het conflict. Als artificiali heeft hij al sinds het eerste boek een moeizame zo niet ronduit vijandige verhouding met de Sterlings en dus ook met Naria. Nu hij in Onttroond zijn eigen weg gaat komt hij echter al snel in de knoop met zijn geweten. Als vervolgens ook de Jagers hun rentree maken komt hij voor een aantal moeilijke beslissingen te staan. Gideon toont nog een andere kant: zijn verhaallijn richt zich op het lijden van gewone mensen, veroorzaakt door de onrust en het geweld dat door degenen hoger op de ladder als gereedschap ingezet wordt. Het lot van het continent ligt in de waagschaal, en van alle kanten wordt dit lot verschillende richting uit getrokken. Als er dan ook nog een duistere magische kracht ontwaakt, breekt de strijd echter pas echt los.

Waar Inwijding enigszins klein en beperkt voelde door de focus op Obsidisturm en Eslor, brengt Onttroond een zeer welkom breder perspectief op de wereld waarin deze serie zich afspeelt. De geopolitieke dimensie voelt volwassener en serieuzer dan Naria’s isolatie in Inwijding, wat ook goed past bij Naria’s ontwikkeling als personage. Zij gaat van de isolatie en het voor haar uitgestippelde leven aan het begin van Inwijding, via een periode van totale ontreddering, naar een volwassener perspectief waarin ze meer controle neemt over haar eigen leven en meer verantwoordelijkheid neemt en draagt. De nieuwe settings die verkent worden door de ogen van Alan en Gideon geven bovendien meer leven aan de wereld als geheel. Het is goed om te zien dat de serie zich na het eerste deelt ontwikkelt en niet blijft hangen in eenheidsworst.

Voor de rest blijven de meeste punten genoemd in mijn recensie van Inwijding echter overeind. Het kernconflict en de uitwerking daarvan blijven oppervlakkig. Ook de spanningen tussen mensen en onmensen, haves and havenots, blijven simplistisch en getuigen niet van nieuwe inzichten in het hoe en waarom van discriminatie en onderdrukking. Net als Inwijding is Onttroond echter nog steeds een solide geschreven boek dat voor de beginnende fantasylezer zeker een aanrader is. Aan lezers die meer diepte zoeken zal ook Onttroond niet besteed zijn.

3/5 sterren

Larissa Klein Bennink – Onttroond (Revolutie 2)
Zilverspoor, 2023
ISBN: 9789463084673


 

Boekrecensie: George van Hal – Van Lightsaber tot Tijdmachine

 

 

George van Hal legt als wetenschapsredacteur bij de Volkskrant regelmatig expliciet de verbinding tussen sciencefiction en de echte wereld, waarbij hij zich onder andere ontpopt heeft tot pleitbezorger van Nederlandse sciencefiction. Een vaste rubriek van Van Hal is Doe mij er ook zo een!, waarin hij ingaat op de wortels van fictieve technologieën in de echte wereld. Van Lightsaber tot Tijdmachine bundelt een aantal van deze columns en vult ze aan met updates en nieuw materiaal. Het boek is een de facto vervolg op Robots, Aliens, en Popcorn uit 2015, maar waar dat boek ging over grotere ontwikkelingen en processen, is Van Lightsaber tot Tijdmachine gericht is op kleinere uitvindingen en innovaties.                

Het boek begint sterk, met een voorwoord en inleiding waarin George van Hal het belang van sciencefiction op een mooie en gebalanceerde manier uiteenzet. Naast dat dit sowieso nog altijd geen overbodige exercitie is – sciencefiction wordt door het grote publiek nog vaak als een verzameling kinderlijke jongensdromen gezien – maakt  Van Hal ook duidelijk hoe belangrijk sciencefiction is in de ‘echte’ wetenschap. Sciencefiction schetst bestaande wetenschappelijke ontwikkelingen, verkent de filosofische context en consequenties van die ontwikkelingen naar de toekomst toe, en inspireert wetenschappers. Wetenschappers gebruiken sciencefiction als inspiratie en om hun creativiteit te voeden, en creëren daarmee de ontwikkelingen die weer een rijke voedingsbodem zijn voor sciencefiction-auteurs. Dit praktische belang van sciencefiction, naast het artistieke belang, wordt door Van Hal kundig verwoord.

De hoofdmoot van het boek bestaat uit een serie columns en nieuwe teksten waarin allerlei technologieën uit uiteenlopende sciencefiction media beschreven worden. Van Hal legt uit op welke principes deze technologieën gebaseerd zijn, of er in de echte wereld equivalenten zijn, en zo niet, of we die op enig moment kunnen verwachten. Van Hals schrijfstijl is vermakelijk en hij weet te enthousiasmeren voor technologie en wetenschap. De diepte ontbreekt echter enigszins – de teksten zijn eigenlijk te kort om ruimte te bieden om echt in de materie te duiken en verder te gaan dan aanstippen van verbanden en toekomstbeelden. Daarnaast komt het nogal eens voor dat bepaalde ontwikkelingen meerdere keren genoemd worden in verschillende stukken, waarbij het iedere keer gepresenteerd wordt alsof de lezer het voor het eerst hoort. Waarschijnlijk is dit een artefact van de columns waarop het boek gebaseerd is. Desondanks stoort dit enigszins.
 

De teksten worden met enige regelmaat afgewisseld met korte interviews met allerlei sciencefiction-gerelateerde personen, van auteurs tot wetenschappers tot regisseurs. Het gebrek aan diepte in de hoofdteksten maakt echter dat deze interviews nogal contextloos aandoen, ondanks dat het zondermeer de moeite waard is om de gedachten en inzichten van de geïnterviewden te lezen. Hoewel de interviews geplaatst lijken te zijn om als lijm te dienen tussen de verschillende korte hoofdteksten, blijft het boek mede hierdoor voelen als een verzameling losse columns.
 

Van Lightsaber tot Tijdmachine is zonder meer een vermakelijk boek en ik heb het met plezier gelezen. Afgezien van het nieuwe materiaal is het echter lastig om in dit boek meerwaarde te vinden ten opzichte van Van Hals bestaande columns. Het grote voordeel van een boek ten opzichte van een column is immers dat het de ruimte biedt om de diepte in te gaan en ideeën verder uit te werken, maar van die extra ruimte wordt in dit boek nauwelijks gebruik gemaakt. Het blijft een voor een boek oppervlakkige verzameling losse tekstjes. Hoewel dit zeker niet betekent dat het boek, zeker voor een beginnende sciencefiction-enthousiasteling, niet de moeite waard is, had er meer in dit boek gezeten. Het blijft nu echter bij een vermakelijk boek dat uitnodigt tot het duiken in een Wikipedia rabbit hole, zonder zelf aan die honger naar meer te kunnen voldoen.
 
3/5 sterren
 
George van Hal – Van Lightsaber tot Tijdmachine
Uitgeverij Nieuwezijds, 2023
ISBN: 9789057125812

Boekrecensie: Larissa Klein Bennink – Inwijding (Revolutie 1)

Inwijding van Larissa Klein Bennink is het eerste deel van de Revolutie-serie, waarvan inmiddels ook het tweede deel (Onttroond) recent verschenen is.  Het boek speelt zich af in Obsidisturm, hoofdstad van het rijk van de Sterling-dynastie. Het hoofdpersonage, Naria Sterling, is de kroonprinses van het rijk en zal binnen afzienbare tijd worden ingewijd als heerser van het rijk, als opvolger van haar ouders. Naria heeft echter een geheim: ze heeft de Vonk, wat betekent dat ze de capaciteit heeft om magie te gebruiken. De Sterling-dynastie is aan de macht gekomen tijdens een revolutie tegen allen die de Vonk hebben, met alle pogroms, executies, en zuiveringen van dien. Dat juist de aanstaande heerser van die dynastie de Vonk heeft is dan ook onverkoopbaar.
 
Het boek begint wanneer Naria voor de zoveelste keer wegloopt uit het paleis. Omdat ze de Vonk heeft wordt ze (onder het mom van het hebben van een slechte gezondheid) zoveel mogelijk binnen gehouden, wat voor een tiener als Naria natuurlijk de nodige opstandigheid oplevert. Nu haar Inwijding nadert komt Naria echter steeds nadrukkelijker in aanraking met het deel van de Obsidisturmiaanse samenleving dat niet het beste voorheeft met de heerschappij, en onderdrukking, van de Sterlings. De onrust in de stad neemt toe, en de onderklassen van de samenleving uiten hun onvrede op steeds gewelddadiger wijze. De beschermd opgevoede Naria komt uiteindelijk, onder een schuilnaam, terecht bij een groep luchtpiraten, waar ze eindelijk de andere kant van het verhaal van Obsidisturm ontdekt. Maar wat betekent dit voor haar eigen aanstaande heerschappij? En wat zullen de minder koningsgezinde leden van de bemanning doen als ze er ooit achter komen wie Naria is?
 
Klein Bennink lijkt voor de setting van Inwijding goed gekeken te hebben naar low fantasy klassiekers, zoals The Witcher. Dit is geen wereld met ridders in glanzende harnassen en langbaardige magiërs die met vuurballen gooien, maar een waarin het leven hard is en velen een armzalig bestaan leiden. Niet alleen zij met de Vonk, maar ook artificiali (cyborgs met proteses) en niet-mensen (ook wel onmensen genoemd) worden hard onderdrukt en slijten hun leven als tweederangs burgers. Dit wordt aangevuld met een origineler element: de alomtegenwoordigheid van technologische hoogstandjes met een steampunk-smaakje, zoals robots in verschillende soorten en maten (uurwerkdieren), luchtschepen, en mechanische explosieven (uurwerkbommen). Deze wereld leent zich goed voor het tentoonstellen van allerlei vormen van racisme en discriminatie, met als toppunt van hypocrisie natuurlijk het feit dat Naria met Vonk en al geliefd is door haar ouders, terwijl anderen met de Vonk hun leven niet zeker zijn dankzij diezelfde ouders. De parallellen met de echte wereld mogen duidelijk zijn.

Waar de schoen echter wringt in Inwijding is in het plot zelf. Het verhaal is solide, leest vlot, en vertoont geen grote plotholes, maar is ook voorspelbaar en weinig origineel. Naria’s situatie is al snel duidelijk, waarna het plot alleen nog een kwestie is van het uitspinnen van een verhaal dat in verschillende vormen al in vele boeken verteld is. Verrassingen zitten er eigenlijk niet in en het blijft allemaal wat oppervlakkig. Dat Naria’s ware identiteit uit zal komen is na dertig pagina’s al duidelijk, en dat het losgaat rond de Inwijding is ook vrij straight forward. Dit maakt van Inwijding een boek dat voor beginnende fantasylezers zeer de moeite waard zal zijn: het is toegankelijk, vermakelijk, en goed geschreven. Voor meer ervaren fantasyverslinders zal het echter hooguit een leuk tussendoortje blijven. 

3/5 sterren
 
Larissa Klein Bennink – Inwijding (Revolutie 1)
Zilverspoor, 2021
ISBN: 9789463083942