Roest van Jasper Polane is het tweede deel van De Zwijgende Aarde serie. Deze serie bestaat (tot nu toe!) uit zes diverse en los te lezen boeken van verschillende Nederlandse auteurs die zich afspelen in hetzelfde universum. In dit universum heeft de mensheid zich uitgestrekt over het zonnestelsel, gedomineerd door de van oorsprong Nederlandse VAHA, de Vrije Algemene Handelsorganisatie Aarde, een VOC-achtige organisatie. Dit geeft het universum een Nederlands tintje dat overal zichtbaar is, van de namen van personages tot het gebruik van ‘drek’ als stopwoord ter vervanging van ‘shit’ en ‘koud’ in plaats van ‘cool.’ De centrale achtergrondgebeurtenis waar het universum van de serie omheen gebouwd is, is het plotseling wegvallen van alle communicatie met de aarde: de Zwijging.
In tegenstelling tot in Jorrit de Klerk’s Revolte speelt de Zwijging in het plot van Roest echter een vrij kleine (zij het essentiële) rol. Het boek begint met hoofdpersoon Samantha Peeters die als magistraat op Mars naar de Lowellkanaal-kolonie afreist om een moord te onderzoeken. Hoewel je als lezer aanvankelijk de indruk krijgt dat dit het centrale plot is, blijkt dit na een kwart van het boek niet het geval te zijn. Samantha is namelijk een Rode Dochter – iemand die besmet is met nanobots die haar DNA herschrijven, met als gevolg sterkere zintuigen, heftigere emoties, en fysieke veranderingen om makkelijker te overleven in het Martiaanse milieu. De rest van het boek gaat naadloos over in een analyse van de Martiaanse samenleving, de rol van Rode Dochters, en de naderende inslag van een losgeslagen maan van Saturnus op Mars. Samantha komt door het moordonderzoek in een situatie terecht waarin ze heftig geconfronteerd wordt met haar status als Rode Dochter. Ook de inslag van de maan en de verstrekkende gevolgen van die gebeurtenis raken verweven met Samantha’s zoektocht naar zichzelf. Uiteindelijk zal Samantha een keuze moeten maken: ben ik mens, ben ik van Mars, of kan ik positie kiezen in het grijze gebied tussen die twee extremen?
Roest heef een minder eenduidige plotlijn dan Revolte. Het begint als detective, maakt een ommezwaai naar psychologische thriller, en eindigt als verkenning van de grenzen van menselijkheid in een volstrekt niet-menselijke omgeving. Dit laatste thema komt wellicht het dichtst bij het hart van het boek. Gedurende het hele boek is er een spanning voelbaar tussen het vasthouden aan bestaande aardse normen en de samenleving die daar bij hoort, en het toegeven aan de infectie om vrij letterlijk opgeslokt te worden door de rode planeet. Dit is allerminst een simpele kwestie – niets is zwart-wit en beide opties hebben existentiële voor- en nadelen. Terwijl Samantha dit dilemma ondergaat toont het boek verschillende manieren waarop de mensheid met een nieuwe omgeving om zou kunnen gaan. Wat hierbij centraal staat is de grilligheid van een planeet die enerzijds geclaimd en gedomineerd wordt door de mens, en anderzijds constant bewijst dat mensen hier slechts te gast zijn. De kolonisten kiezen er veelal voor om hierop te reageren door te proberen Mars meer als de aarde te maken door middel van koloniën en terraforming, terwijl de Rode Dochters staan voor een pad waarin de mens juist meer als Mars wordt.
Zowel de thematische achtergrond als het plot zijn in Roest minder eenduidig dan in Revolte, wat zorgt voor een moeilijker te verwerken, maar ook moreel complexer boek. Polane deinst er niet voor terug om een rauwe, brutale wereld te schetsen die hier bijzonder goed bij past. Het simpele leesplezier leidt daar in mijn mening soms wel wat onder (Revolte las soepeler, had een duidelijkere moraal, en kende meer spanning), maar dat is niet zo zeer kritiek als het logische gevolg van een prima te verdedigen stilistische keuze. Een leuke extra is dat in Roest de integratie in het Zwijgende Aarde-universum duidelijk begint te worden. Er wordt meerdere keren gerefereerd aan gebeurtenissen uit Revolte en het plot van Roest wordt netjes aan dat van Revolte gekoppeld. Net zoals bij Revolte het geval was snak ik vooral naar meer dan de 200 pagina’s die Roest kent, maar inmiddels is mij wel duidelijk dat ik daarvoor slechts naar de rest van de serie hoef te kijken. Zowel Revolte als Roest hebben de lat voor de andere boeken in ieder geval hoog gelegd!
4/5 sterren
Jasper Polane – Roest (De Zwijgende Aarde 2)
Leiderdorp: Quasis Uitgevers, 2019
ISBN: 9789492099419
No comments:
Post a Comment