August 07, 2023

Boekrecensie: Roderick Leeuwenhart – De Heren XVII (De Zwijgende Aarde 6)


De Heren XVII
van Roderick Leeuwenhart is het zesde deel van De Zwijgende Aarde serie. Deze serie bestaat uit inmiddels zeven diverse en los te lezen boeken van verschillende Nederlandse auteurs die zich afspelen in hetzelfde universum. In dit universum heeft de mensheid zich uitgestrekt over het zonnestelsel, gedomineerd door de van oorsprong Nederlandse VAHA, de Vrije Algemene Handelsorganisatie Aarde, een VOC-achtige organisatie. Dit geeft het universum een Nederlands tintje dat overal zichtbaar is, van de namen van personages tot het gebruik van ‘drek’ als stopwoord ter vervanging van ‘shit.’ De centrale achtergrondgebeurtenis waar het universum van de serie omheen gebouwd is, is het plotseling wegvallen van alle communicatie met de aarde: de Zwijging.
 
De Heren XVII speelt zich, net als het vorige deel IJsbrekers, af ná de Zwijging. De communicatie tussen de Aarde en de rest van het zonnestelsel is hersteld, maar om het hoofd boven water te houden heeft de VAHA op Aarde forse concessies moeten doen aan conventionele overheden, met de Europese Unie voorop. De organisatie is zijn aloude dominantie over de Aardse politiek daarmee grotendeels verloren, maar is nog altijd machtig genoeg om plannen te smeden om terug te keren aan de top van de politieke voedselketen. Een aanslag op een orbitale fusiereactor (gebouwd ter vervanging van de gefaalde zonnecollector waarmee de Zwijging oorspronkelijk begon) biedt aanleiding om deze plannen in gang te zetten. Hier maken we voor het eerst kennis met de top van de VAHA: de Heren XVII. Deze zeventien bestuursleden (niet allen mannen) worden aanvankelijk voor het karretje gespannen van de Indonesische prinses en Heer Siti Suryangha. Ze zet de getroubleerde meesterstrateeg Milan Zhou in voor de concrete uitvoering van haar plannen, maar al snel raakt Milan in de knoop met zijn geweten. Wanneer Suryangha op politiek vlak in de problemen komt, begint Milan zich af te vragen of ook hij niet voor een karretje gespannen is – en wiens karretje zou dat dan eigenlijk zijn?
  
De VOC-connotaties van de VAHA komen in dit deel van de serie extra duidelijk naar voren. Waar de connectie in eerdere delen nog impliciet was, komen de Heren XVII expliciet uit voor hun koloniale erfenis. De VAHA is diverser dan de VOC, met Heren van, zoals genoemd, Indonesische afkomst, alsook Duitsers, Turken, en andere niet-Nederlanders. Ze tonen echter allen openlijk bewondering voor de VOC, haar topmannen, en haar ‘succes.’ De namen van hun schepen symboliseren dit, en de naam van hun college is rechtstreeks overgenomen van de VOC, maar de meest concrete connectie tussen de twee organisaties is hun handelen. Net als de VOC heeft de VAHA een meedogenloos winstoogmerk en worstelt ze met haar verwevenheid met verschillende overheden – de VOC de Nederlandse regering, de VAHA de Europese Unie. Wat echter ontbreekt, en extra jammer is juist vanwege de VOC-connectie, is het perspectief van zij die buiten deze symbiose staan. Het gedrag van de koloniën en hun bewoners wordt exclusief beschreven vanuit dit Aardse perspectief. Dit is een gemiste kans om de koloniale ervaring in de schijnwerpers te zetten en te verbinden aan het handelen van de politieke top. Dit wordt echter ruimschoots goedgemaakt door de kracht van er wél beschreven wordt. De Heren XVII vormen een slangenkuil van ambities, competitie, en verstrengelde belangen, en de verhouding tussen de Heren en degenen die hun plannen daadwerkelijk uitvoeren – zoals Milan Zhou – is erg overtuigend. Siti Suryangha in het bijzonder is een overtuigend personage, ook al mist ze net dat stukje scherpte dat bijvoorbeeld een Chrisjen Avasarala (The Expanse) tentoonspreidt. Combineer dit met een groot aantal erg vermakelijke actiescenes en je hebt een boek dat loopt als een trein. 
 
In de actiescenes komt Leeuwenharts welbekende affiniteit met Japan ook sterk naar boven. De logge slagschepen van de VAHA (“galjoenen,” aldus Milan) krijgen te maken met wendbare ruimtemechs, waardoor de VAHA gedwongen wordt om haar eigen tactieken en strategie kritisch te revalueren. Doorontwikkelde tall ships in de ruimte meets Gundam. Persoonlijk heb ik weinig met dit aspect van Japanse cultuur, maar de vlotte schrijfstijl gecombineerd met een flinke dosis zelfbewustzijn (de mechs worden in eerste instantie beschreven als “een Japanse koortsdroom”) weten toch te overtuigen. De climax van het boek vindt plaats in en rond het VAHA-hoofdkwartier in Amsterdam, waarbij orbitale bombardementen samenkomen met bovengenoemde mechs, Amsterdamse landmarks, een gezonde dosis cyberwarfare, en diplomatieke back channels – alle ingrediënten voor een fantastische actiescene, en Leeuwenhart stelt niet teleur. 
 
Zoals alle delen van De Zwijgende Aarde is De Heren XVII een vrij dun boek, met net boven de 200 pagina’s. Hierdoor voelt het boek soms enigszins gehaast. Dit verhaal had met gemak een boek van 500 pagina’s kunnen vullen, en was daar waarschijnlijk beter van geworden. Echter, met vijf voorgaande delen, die de achtergrond van de gebeurtenissen in het boek schetsen en in het algemeen substantie geven aan het universum, is dit geen groot minpunt. Wat overblijft is een overtuigende politieke SF-actiethriller gecentreerd rond een aspect van het Zwijgende Aarde-universum dat we nog niet eerder gezien hebben, met overtuigende personages, een vleugje historische diepgang, en fantastische actiescenes.
 
4/5 sterren
 
Roderick Leeuwenhart – De Heren XVII (De Zwijgende Aarde 6)
Leiderdorp: Quasis Uitgevers, 2021
ISBN: 9789492099501

No comments:

Post a Comment